Een Groeiende Zorg: De Toename van Obesitas en Overgewicht

Dankzij de opkomst van internet zijn we een heel stuk wijzer geworden, maar maken we daardoor ook slimmere keuzes? Op het gebied van gezondheid blijkt dit van niet, want inmiddels hebben meer dan 50% van de Nederlandse in matige of ernstige vorm last van overgewicht. In 1990 was dit nog 30% en er is dus duidelijk een stijgende trend te zien.

Een klein deel van deze toename is te verklaren doordat er meer zittende beroepen zijn, maar het zijn toch echt de keuzes die we maken op het gebied van ongezonde voeding en te weinig beweging.

Opmerkelijk hierbij is dat het vooral de mannen in de leeftijd van 40 tot 60 betreft die in omvang toenemen. Zorgwekkend is dat het aantal mensen met obesitas, oftwel heel ernstig overgewicht sidns de jaren negentig is verdubbelt.

Wat zijn de oorzaken van overgewicht?

In sommige gevallen ontstaat overgewicht door erfelijkheid, bepaalde medicijnen of aandoeningen zoals een langzaam werkende schildklier of het syndroom van Cushing. Maar in veruit de meeste gevallen is de oorzaak te veel eten of het consumeren van ongezonde voeding, overmatig alcoholgebruik of te weinig bewegen. Zo simpel is het.

Maar dat wil niet zeggen dat mensen met overgewicht dit bewust doen. Er is een hele grote groep mensen die wel degelijk voldoende bewegen en op hun eten letten en toch aankomen of niet afvallen. Deze mensen proberen van alles en het lukt ze met de beste intentie en discipline niet om af te vallen, en dat kan soms best frustrerend zijn. Stel je laat een maand de alcohol staan, snoept niet meer en laat tijdens een feestje zelfs dat ene kaasblokje liggen en toch val je niet af. Op een dag geef je het dan op omdat je gelooft dat het toch geen zin heeft wat je wel of niet doet.

Meestal heeft dit te maken met het soort voeding, soort bewegen én wat vaak over het hoofd gezien wordt, stress of je mindset. Ja, dat lees je goed. Je mindset en stress kunnen een enorme invloed op je gewicht hebben.

Stress of een (lichte) vorm van depressie zorgen dat je over het algemeen minder beweegt, je kunt veel vocht vasthouden én je darmen en hormoonhuishouding kunnen compleet van slag raken waardoor je voeding niet goed meer verwerkt.

De opkomst van ‘fastfood’-restaurants en obesitas

Voorgaande is natuurlijk niet de enige reden. Het wordt ons wel erg makkelijk en verleidelijk gemaakt om voor ongezonde voeding te kiezen. Tot 1971 kenden wij in Nederland het concept ‘fastfood’ niet. In dat jaar opende McDonald's in Zaandam de eerste vestiging, en dit was tevens de eerste vestiging in Europa. Hoera! Not!

Inmiddels zijn er alleen al meer dan 250 McDonald's-vestigingen in Nederland, en stel je bent vertegenwoordiger, rijdt 80.000 km per jaar door het land en krijgt onderweg honger. De afslag naar de drive-through is eenvoudig gemaakt!

De fastfoodsector krijgt gelukkig tegenwicht van meer gezonde alternatieven, maar die zijn nog weinig langs de snelweg te vinden. Dat maakt het logisch dat we in deze snelle wereld, waar voor sommige mensen tijd geld is, snel een minder gezonde keuze maken.

Ongezond eten doet minder bewegen en nog meer ongezond eten

Als je ongezond eet (of drinkt) leidt dit er indirect voor dat je ook minder zult bewegen. Je komt na een lang dag thuis en hebt simpelweg niet voldoende of de juiste vitamines en mineral binnen gekregen om fysiek en mentaal de energie te hebben om nog iets te doen. Daarnaast bevat bewerkte voeding, bijvoorbeeld de te rode rosbief bijvoorbeeld die weken rood blijft wat echt vlees noooit zou kunnen, ingredienten die een negatieve invloed op je darmen en hormonen kunnen hebben.   

Deze ingredienten maken je als het ware lui en ongemotiveert om gezond te blijven en daardoor ben je ook nog eens sneller geneigt om om minder gezonde keuzes te maken. Het zogenaamde ‘bankhangen’ en toch even een pizza bestellen kan hier een gevolg van zijn.

Wat is erg aan obesitas of overgewicht

Iedereen heeft een eigen keuze. Tuurlijk heeft overgewicht en obesitas een invloed op ons zorgstelsel en doen mensen - als ze dit bewust of vanuit onwetendheid doen - zichzelf meer leed aan dan ze lief is. Maar veel mensen beseffen niet waar overgewicht en uiteindelijk obesitas fysiek en mentaal toe kan leiden. Ik geef je een overzicht van enkele mogelijke gevolgen, niet schikken!   

Artrose en Obesitas

Wie overgewicht heeft, loopt een groter risico op artrose. Bij artrose slijt het kraakbeen in de gewrichten, wat pijn veroorzaakt. Artrose door obesitas komt vooral voor in de heupen en knieën, maar ook in de handen.

Verhoogde Bloeddruk en Obesitas

Meer dan 40% van de mensen met obesitas lijdt aan hoge bloeddruk. Overgewicht verstoort processen in het lichaam, wat invloed heeft op de bloedvaten en de bloedstroom, leidend tot hoge bloeddruk die moeilijk met medicijnen te behandelen is. Afvallen en minder zout eten zijn de beste oplossingen.

Hoog Cholesterol en Obesitas

Obesitas verhoogt de kans op verhoogd cholesterol, doordat overgewicht de stofwisselingsprocessen in het lichaam verandert, vooral als er veel vet rond de buik zit.

Diabetes en Obesitas

Obesitas vergroot de kans op type 2 diabetes. Bij veel overgewicht is het lichaam minder gevoelig voor de geproduceerde insuline, waardoor de bloedsuikerspiegel te hoog blijft.

Hart- en Vaatziekten en Obesitas

Obesitas zorgt voor meer bloed in het lichaam en een hogere belasting voor het hart, wat de kans op hart- en vaatziekten verhoogt. Ook draagt het bij aan hoger cholesterol, hoge bloeddruk, en diabetes, die op hun beurt risicofactoren zijn voor hart- en vaatziekten.

Hypoventilatie en Obesitas

Bij ernstig overgewicht kan het voorkomen dat men niet diep genoeg kan ademen, wat kan leiden tot het obesitas-hypoventilatiesyndroom met een te laag zuurstof- en te hoog koolstofdioxidegehalte in het bloed.

Slaapapneu en Obesitas

Vetophoping rond de hals bij obesitas kan slaapapneu veroorzaken, wat leidt tot onregelmatige ademhaling, snurken en soms stoppen van de ademhaling tijdens de slaap.

Ontstekingen en Obesitas

Ernstig overgewicht kan leiden tot onopgemerkte ontstekingen in het lichaam, met name in het buikvet, wat de aanmaak en werking van insuline vermindert en uiteindelijk diabetes type 2 kan veroorzaken.

Vruchtbaarheid en Obesitas

Overgewicht beïnvloedt de vruchtbaarheid bij zowel mannen als vrouwen, waarbij de kwaliteit van het zaad achteruitgaat en vrouwen een onregelmatige menstruatie kunnen ervaren.

Mentale Gevolgen van Overgewicht

Obesitas kan ernstige psychische problemen veroorzaken, zoals vermoeidheid, lusteloosheid, weinig zelfvertrouwen, een laag zelfbeeld en zelfs depressie. Onderzoek heeft aangetoond dat obesitas de doorbloeding van de hersenen vermindert, wat de kans op ziekten zoals Alzheimer, ADHD en schizofrenie verhoogt.

Wat kun je doen aan overgewicht?

Eigenlijk weten we op basis van gezond verstand allemaal wat we zouden moeten doen. Raadpleeg een professional als het je zelf niet lukt. Of het erfelijkheid, te weinig kennis, dicipline of ongezonde gewoontes de oorzaak zijn maakt niet uit, maar er zijn mensen die hier hun expertise van gemaakt hebben. 

Ik, Akke Boogaard van Puur Akke ben zo iemand en kan je heel waarschijnlijk helpen. Maar jij moet de eerste stap maken, want ik weet niet wie je bent als je dit leest. Ik kan je hooguit via dit artikel mij kennis, tools en inspiratie aanbieden. 

---

FAQ: Inzicht in Overgewicht en Obesitas

Wat heeft geleid tot de toename van overgewicht en obesitas in Nederland?

Hoewel een klein deel van de toename toe te schrijven is aan het voorkomen van zittende beroepen, zijn de primaire factoren ongezonde voedingskeuzes, overmatig alcoholgebruik en een gebrek aan lichamelijke activiteit.

Wie worden het meest getroffen door het probleem van overgewicht en obesitas?

Het probleem treft voornamelijk mannen tussen de 40 en 60 jaar, met een opmerkelijke toename van het aantal mensen dat lijdt aan obesitas of zeer ernstig overgewicht sinds de jaren '90.

Wat zijn de voornaamste oorzaken van overgewicht?

Overgewicht kan worden veroorzaakt door genetica, bepaalde medicijnen of aandoeningen zoals een traag werkende schildklier of het syndroom van Cushing. Echter, in de meeste gevallen is de oorzaak te veel eten, het consumeren van ongezond voedsel, overmatig alcoholgebruik of onvoldoende lichamelijke activiteit.

Kiest iedereen die overgewicht heeft hier bewust voor?

Nee, veel mensen die overgewicht hebben bewegen voldoende en letten op hun dieet, maar komen toch aan of vallen niet af. Dit kan vaak worden toegeschreven aan het type voedsel, het type beweging en over het hoofd geziene factoren zoals stress of mindset.

Hoe heeft de opkomst van 'fastfood' bijgedragen aan obesitas?

De gemakkelijkheid en verleiding om ongezond voedsel te kiezen, zijn verergerd door de opkomst van 'fastfood' sinds de eerste McDonald's in Zaandam opende in 1971. Ondanks gezondere alternatieven blijft fastfood voor velen een handige optie, wat bijdraagt aan ongezonde eetgewoonten.

Welke impact heeft ongezond eten op lichamelijke activiteit?

Het consumeren van ongezond voedsel of drankjes leidt tot onvoldoende inname van de juiste vitamines en mineralen, wat resulteert in minder fysieke en mentale energie voor activiteit. Bewerkte voedingsmiddelen die schadelijke ingrediënten bevatten, kunnen iemands motivatie en vermogen om een gezonde levensstijl te onderhouden negatief beïnvloeden.

Wat zijn enkele van de fysieke en mentale gevolgen van overgewicht of obesitas?

Obesitas kan leiden tot aandoeningen zoals artrose, hoge bloeddruk, hoog cholesterol, type 2 diabetes, hartziekten, hypoventilatiesyndroom, slaapapneu en ontstekingen. Het beïnvloedt ook de vruchtbaarheid en kan ernstige psychologische problemen veroorzaken zoals depressie en een laag zelfbeeld.

Hoe kan iemand zijn overgewicht of obesitas aanpakken?

Het is raadzaam een professional te raadplegen voor begeleiding als men moeite heeft om zelfstandig met hun gewicht om te gaan. Als Akke Boogaard van Puur Akke bied ik mijn expertise aan om te helpen, maar het individu moet bereid zijn de eerste stap te zetten naar een gezondere levensstijl.